Spaanse rechter stopt blokkering Telegram in afwachting van onderzoek

Een artikel van het Duitse internationale mediakanaal Deutsche Welle (DW.com) meldt op 25 maart jl. dat de eerder aangekondigde blokkering van Telegram in Spanje vooralsnog niet doorgaat. Gebruikers waaronder burgerjournalisten zijn er niet gerust op. Telegram is een van de weinige grote kanalen naast X, voorheen Twitter, waar nog redelijk ongecensureerd nieuws geplaatst kan worden. Onmiddellijk na de dreiging van de sluiting verschenen er berichten op Telegram over alternatieve kanalen waar journalisten ook hun artikelen plaatsen, zoals Signal, Rebelbase.site en Soulflix.

De Spaanse rechter Santiago Pedraz heeft volgens DW zijn eigen bevel om Telegram te blokkeren voorlopig weer ingetrokken. Oorspronkelijk vaardigde hij dit bevel uit na klachten van Spaanse media waaronder Mediaset, Movistar Plus en Telefonica, over het feit dat hun content zonder toestemming op Telegram werd gedeeld. Ambtenaren op de Maagdeneilanden, waar Telegram onder meer is gevestigd, reageerden niet op het verzoek van de rechtbank om informatie om het mogelijk te maken de accounts vrij te geven waarop deze content werd gedeeld.

Consumentenorganisatie Facua reageerde op de aanstaande blokkering met een verwijzing naar de enorme schade die zou ontstaan bij de voorgenomen blokkering. "'Het is alsof ze het internet afsluiten omdat er websites zijn die illegaal auteursrechtelijk beschermde inhoud hosten,' zei Facua's algemene secretaris Ruben Sanchez.” Telegram is de op drie na grootste in Spanje gebruikte berichtendiensten en wordt door 19% van de Spanjaarden gebruikt. Nu wacht de rechter een politieonderzoek af naar de gevolgen voor de gebruikers.

Eerdere blokkades waren er o.a. in Brazilië. Telegram, in 2013 opgericht door de Russische broers Pavel en Nikolai Doerov, zegt volgens DW 700 miljoen actieve gebruikers te hebben over de hele wereld. Telegram wordt verweten niets te doen bij meldingen van onder meer geweld en illegale handel. Al in september 2023 wilde het Amsterdamse gemeenteraadslid Fatihya Abdi van de PvdA om die redenen Telegram laten verbieden. Destijds bekritiseerde Hoogleraar recht en de informatiemaatschappij Gerrit-Jan Zwenne zo'n mogelijk verbod: "De nationale wetgever kan dat niet zonder meer doen en zal moeten beargumenteren waarom een verbod noodzakelijk is in onze democratische samenleving. Dat is een hoge drempel”. Als dergelijke blokkades alsnog doorgang vinden zal het kat en muisspel tussen overheden enerzijds en journalisten en andere gebruikers anderzijds leiden tot weer een verschuiving naar andere platforms. Zwenne wijst op de zinloosheid van zo'n verbod om voorgenoemde redenen.

Voor zelfstandige journalisten gaat zo’n verschuiving gepaard met een verlies aan toegankelijkheid van interessante artikelen en inhoudelijke discussies van de lezers.